Narsistik Öfke ve Narsistik Yara

Narsistik kişilik bozukluğu olan biriyle karşılaştıysanız, narsistik öfke kavramı size çok uzak görünmeyecektir. Bazen dışarıdan her şey güzel gidiyor gibi görünürken bile, bir anda narsistin sinirinden köpürdüğüne şahit olup şaşırabilirsiniz. Kimi zaman son derece aşırı ve histerik bir reaksiyon şeklinde olan bu öfke, kimi zaman ise daha pasif agresif bir şekilde ortaya çıkabilir. Narsistik öfke, oldukça şok edici ve korkutucu olabilir, ancak aynı zamanda oldukça anlamsız da görünmektedir. Narsist hakkında yaptığınız en yapıcı eleştiriler bile onların zihninde affedilemez büyük hatalar şeklinde yorumlanabilir. Bunun sonucunda size ağza alınmayacak şeyler söyleyebilir, bağırabilir veya tamamıyla sessizliğe bürünüp sizi cezalandırabilirler. Tartışmayı onlar kazanana kadar, eleştirinizi geri çekmenizi sağlayana kadar veya siz onları üzdüğünüz için kendinizi suçlu hissedip onlardan özür dileyene kadar da bu öfkeleri devam eder.

Peki, narsistleri bu derece çileden çıkartan durumlar nelerdir? Neden diğer insanlar için olağan anlaşmazlıklar denilebilecek şeyler, narsistleri bu kadar derinden incitiyor ve duygusal stabilitelerini kaybediyorlar?

Bu soruların cevabını bulmak için öncelikle narsistik yara kavramına bakmalıyız. Her ne kadar narsistler, dışarıdan öz güvenli ve kendinden emin insanlar gibi algılansalar da, aslında bu imaj onların hayata karşı savunma mekanizmalarıdır. Derinlerdeki utanç ve yalnızlık hisleriyle baş edebilmek için, daha çocuk yaşlarda öz benliklerini terk etmiş ve kendilerine sağlam, yeni bir sahte benlik oluşturmuşlardır. Bu noktada narsistler, artık kendi bedenlerinde gizlenen bu olumsuz duygulardan ve bağlanma travmalarından belki de haberdar bile değildirler. Onlar, artık özlerinden uzaklaşmış ve sahte benlikleriyle bütünleşmişlerdir. Ancak bu sahte benlik, göründüğü kadar sağlam değildir ve kimi durumlarda derin yaralar alabilir.

*Narsistik yara oluşturan durumlardan ilki, narsistin bir eleştiri ile karşılaşmasıdır. İster gerçek bir eleştiri olsun, isterse de narsistin eleştiri olarak algıladığı bir durum olsun, eleştirilmek narsistleri (özellikle de gizli narsistleri) çok derinden etkilemektedir. En hafif eleştiriler bile narsistlerin kendilerine dair kafalarında yarattıkları illüzyonun dağılmasına neden olabilir. Oysaki bu illüzyon narsistlerin her şeyidir ve dağılmasına izin veremezler.

*Yakınlarıyla fikir ayrılıkları yaşadıkları durumlarda da narsistler kolayca öfkelenebilir. Narsistler, diğer insanları –özellikle de kendilerine yakın olanları- ayrı birer birey olarak görmekte zorlanırlar ve daha çok kendilerinin uzantısı olarak algılarlar. Bu, özellikle çocuklarına karşı tutumları olsa da; eşlerine, sevgililerine, arkadaşlarına karşı da bir bakıma böyledirler. Bu nedenle, basit konularda bile narsistle aynı düşüncede olmadığınızda, bu durum onların narsistik yaralar almasına neden olabilir. Özellikle de, baş başayken değil de bir topluluk önünde bu fikir ayrılığını belirtmişseniz, bu narsistin gözünde direkt bir tehdit olarak algılanabilir. Bir topluluk önünde böyle bir durumla karşılaştıysanız, büyük ihtimalle narsist size o anda öfkeli bir tepki vermeyecektir çünkü topluluk önündeki imajının zedelenmesine razı olamaz. Ancak baş başa kaldığınızda, narsistin öfkesiyle veya buz gibi sessizliğiyle karşılaşabilirsiniz. Bu gecikmeli aktif veya pasif öfke, oldukça kafa karıştırıcı olabilir. Siz ortada bir sorun olduğunun bile farkında değilsinizdir ama cezalandırılmaktasınızdır.

* Bir diğer durum, insanların narsistle arasına sınır çizmek istediği zamanlarda yaşanır. Narsistler son derece kontrolcü insanlardır ve sistematik bir şekilde insanların kişisel sınırlarını ihlal etmektedirler. Bir noktada narsist kurbanı, bu duruma bir dur demeye kalktığında ise, narsist o ana kadar kurduğu kontrolün dağılmakta olduğunu görür ve narsistik kaynaklarını kaybetme ihtimalinin getirdiği panik ile aşırı reaksiyonlar verir. Bir narsistle sıfır iletişime geçmenin son derece zor olmasının bir nedeni de narsistik öfkeyle karşılaşma korkusudur.

* Bir insan, gördüğü kötü muamele ile ilgili narsistle yüzleşmeye çalıştığında da narsistik öfke kolaylıkla ortaya çıkabilir. Narsistler kendi hatalarını kabul etmekte son derece kötüdürler. Hatta çoğu zaman kendi hatalarını karşı tarafa yansıtmayı (projeksiyon) tercih ederler. Narsist kurbanları ise narsistlerin aksine, çoğu zaman hatayı kendilerinde arayan insanlar olabilirler ve narsistin değil de kendilerinin haksız olduğunu düşünme eğilimi gösterebilirler. Öte yandan narsistin projeksiyon çabası her zaman işe yaramaz ve kimi zamanlarda narsist yakını bu yansıtmaları, manipülasyonları veya yalanları yutmaz. Bu noktada gerçek yüzlerinin açığa çıkması ihtimaliyle aşırı derecede strese giren narsistler öfke ile tepki verebilirler.

*Ayrıca birisi, narsistin sürekli olarak ihtiyaç duyduğu hayranlığı, özel ilgi görme açlığını, övgüyü kesmeye yeltendiğinde de narsistler kontrolü kaybedebilirler. Narsistler, narsistik besinlerine, bir alkoliğin alkole bağlı olduğu gibi bağımlıdırlar.