Terk Etmek Neden Bu Kadar Zor? Narsiste Bağımlılık

Bir noktada hayatınızdaki insanın bir narsist olduğunu öğrendiniz. İlişkinizin istismarcı bir ilişki olduğunu zor da olsa kabul ettiniz. Bu ilişkiden kurtulmanız gerektiğini biliyorsunuz ve hatta bu ilişkiden kurtulmanızın şart olduğunun farkındasınız. Peki, neden hala ilişkiyi bitiremiyorsunuz? Bir narsistten ayrılmak neden bu kadar zor? Elbette, her ilişkiyi bitirmek zordur ama bu neden farklı? Sizi adım atmaktan alıkoyan nedir?

Dışarıdan bakan bir göz için aslında oldukça kolay görünüyor. İstismarcı bir ilişkide olduğunuzu fark ederseniz, partnerinizin bir narsist olduğunu öğrenirseniz, kullanıldığınızı hissederseniz ilişkiyi bitirirsiniz gider. Sonuçta kim kendini özel sanan, kibirli ve empati yoksunu bir insanla beraber olmak ister ki?

Ancak ilişkinin içindeki kişi için ayrılmak hiç de kolay değildir ve duygusal istismarın olduğu ilişkileri bir çırpıda bitirememenin birçok nedeni vardır.

Narsistik İlişkileri Bitirememenin 15 Nedeni

1. 1. Hala idealize etme evresindeki yoğun aşk bombardımanının etkisinde olabilirsiniz.

İdealize etme, bir narsistle yaşanan ilişkinin en ilk safhasıdır. Bu evrede narsist size bolca övgüler yağdırıp, sizi güzel hediyeler ile şımartıp sevildiğinizi ve onaylandığınızı hissettirecektir. Herhangi bir ilişkide yaşanan cicim aylarının aksine narsistik bir ilişkideki bu ilk evre, son derece yoğun bir sevgi seli ve aşk bombardımanı şeklinde geçer. Sonrasında ilişkinin seyri değişip narsistik ilişki yavaş yavaş bir cehenneme dönmeye başladığında bile, hala bu ilk evrenin hatıraları çoğu insanı ilişkide tutmaya devam edebilir. Çünkü belki de hayatınızda ilk defa bir insanın sizi bu kadar iyi anladığını, sizi bu kadar sevdiğini ve onayladığını hissettiğiniz zamanlardır. Ancak ne yazık ki narsistin size gösterdiği bu ilgi ve sevgi sadece kendi çıkarına hizmet eden bir oyundur.

2. Bir şeylerin değişeceğine dair bir umut taşıyor olabilirsiniz.

Belki, “Narsisizm onun suçu değil.” diye düşünüyorsunuz. Belki, “Bu sadece bir hastalık, bu hastalıkla mücadele etmem lazım.” diyorsunuz. Belki, “Eğer ona sevgi ile yaklaşırsam her şey düzelecek.” diye umuyorsunuz. Belki onu kurtarmaya ve iyileştirmeye çabalıyorsunuz. Tüm bu düşünce ve davranışlar çok onurlu gibi görünse de aslında size vuran birine öbür yanağınızı da çevirmekten çok farklı bir amaç taşımazlar. Narsistin iyileşmesine ve değişmesine dair taşıdığınız umut, istismarcı ilişkinizi bitirmenizin önündeki en büyük engellerdendir.

3. İnsanların özünde iyi olduğuna, dünyanın güzel bir yer olduğuna inanıyor olabilirsiniz.

Beraber olduğunuz insanın bir duygusal manipülatör olduğunu kabul etmek, sadece o insana karşı değil bütün dünyaya karşı güveninizi altüst edebilir. İnsanların birbirini bilinçli olarak kırmayacağına dair bir inancınız varsa ve çok kolay affeden bir insansanız, bir manipülatörün bilinçli ve sistematik bir biçimde sizi kullandığını düşünmek tüm eski inançlarınızı bir çırpıda çöpe atmak olacaktır. Ancak ne yazık ki dünyada iyiliklerin yanı sıra kötülükler de vardır. Bazı insanlar bilinçli olarak diğerlerini kırabilir, üzebilir, kendi çıkarları doğrultusunda kullanabilir.

4. Maruz bırakıldığınız manipülasyonlar ve özellikle de gaslighting dolayısıyla kendi yargılarınızdan şüphe duyar halde olabilirsiniz.

Duygusal istismar ve manipülasyonlarla geçen aylar veya yıllar sonucunda ciddi oranda öz saygı ve öz güven eksikliği yaşayabilirsiniz ve kendi beyninize güvenemez hale gelmiş olabilirsiniz. Özellikle yoğun bir şekilde gaslightinge maruz kaldıysanız, neyin doğru neyin yanlış olduğuyla ilgili karar vermekte zorlanırsınız. Bunun sonucunda asıl sorunun sizde olduğunu düşünebilir ve kendi yargılarınızdan şüphe duyup, narsistin söylediklerini gerçek olarak kabul edebilirsiniz.

5. Yalnız kalmaktan korkuyor olabilirsiniz.

Narsistik ilişkilerde bir süre sonra yavaş ve sinsi bir izolasyon başlar. Arkadaşlarınızdan, ailenizden uzaklaşır ve hayatınızın merkezine narsisti koyarsınız. Eğer narsistle uzun süreli bir ilişki yaşamışsanız, belki de ilişkinin sonunda hayatınızda sadece o kalmış bile olabilir. Ondan ayrıldığınız takdirde tamamen yapayalnız kalmaktan korkabilirsiniz. Zaten ilişki öncesinde de bazı bağlanma travmalarınız, terk edilmekle ve yalnız kalmakla ilgili korkularınız da varsa, onsuz bir hayat düşünemez hale gelebilirsiniz.

6. Cevabını vermekten korktuğunuz sorularla yüzleşmekten kaçıyor olabilirsiniz.

“Beni hiç sevmedi mi, sevdiyse nasıl bana bunca şeyi yapabildi? Beni üzdüğünün farkında değil mi? Paylaştığımız özel anlar birer yalan mıydı? Ondan daha önce ayrılmadım, neden şimdi ayrılayım? Onunla kalmayı ben seçtim, bu ilişkide benim de sorumluluğum yok mu?” Tüm bu sorularla yüzleşmeye hazır hissetmeyebilirsiniz.

7. İlişki içerisindeyken kendi yaptığınız şeyler için utanç ve pişmanlık duyuyor olabilirsiniz.

Narsistik bir ilişkiden çıktığınızda kendinizi pişman olduğunuz tonla şeyi yapmış olarak bulabilirsiniz. Narsistler kişisel sınırlarınızı zorlamakta, kıskançlık ve kini körüklemekte ve sizi asla yapmam diyeceğiniz birçok şeye karşı yavaş yavaş itelemekte oldukça iyidirler. Hatta birçok insan bir narsistle yaşadığı ilişki sonrası, esas narsistin kendisi olduğuna inanabilir. Tüm bunlar sonucu ilişkide yaşananları hak ettiğinizi düşünüyor ve kendinizi suçlu hissediyor olabilirsiniz. Başınıza gelenlerin bir nevi kendi yarattığınız kötü karma nedeniyle olduğunu düşünüyor veya “Ben de ona karşı kötü davrandım. Bütün suçu ona atmak istemiyorum.” gibi düşüncelerle istismarı bölüşmeye çalışıyor olabilirsiniz. Tüm bunlar sonucunda belki de yaşadığınız utanç yüzünden, daha iyisine layık olmadığınızı düşünebilirsiniz.

Bilin ki, hiç kimse duygusal istismarı ve narsistik ilişkileri hak etmez. Geçmiş hatalarınız için her zaman sorumluluk alabilir ve sonraki hayatınızda aynı hataları tekrarlamamaya gayret edebilirsiniz.

8. Narsistin sizin hakkınızda bir karalama kampanyası yapmasından korkuyor olabilirsiniz.

Narsistler için imajları her şeydir. Olası bir ayrılık durumunda, narsistler imajlarını korumak ve kendilerini aklamak için sizi çevrenize kötülemekten, hakkınızda yalanlar söylemekten veya size iftira atmaktan çekinmeyeceklerdir. Sizi kendi arkadaşlarınıza veya ailenize kötüleyerek yalnızlaştırmaya ve hatta bazen iş ilişkilerinizi bozmaya yeltenebilirler. Sizin itibarınızı düşürerek, kendileri hakkında anlatacaklarınıza kimsenin inanamamasını sağlamaya çalışabilirler.

Bazen de sadece hakkınızda yalan söylenmesinden veya iftiraya uğramaktan çekinmezsiniz. Belki ilişki sırasında onlara bazı sırlarınızı anlatmışsınızdır, belki ilişki sırasında sonradan pişman olduğunuz şeyler yapmış veya söylemişsinizdir. Onlardan ayrılmaya karar verirseniz, narsist sizi, onlara güvenerek anlattığınız sırlarınızı açığa çıkarmakla veya yaptığınız hataları başkalarıyla paylaşmakla tehdit edebilir. Bir nevi duygusal şantaj yaparak sizi kontrolü altında tutmaya çalışabilir. Unutmayın ki, hepimiz insanız ve hepimiz hata yapabiliriz. Bir başkasının sizin hatalarınız üzerinden çıkar sağlamasına izin vermeyin.

9. Yaşayacağınız çevre ve toplum baskısından çekiniyor olabilirsiniz.

Birçok kişi ortada aldatma veya fiziksel şiddet gibi bir durum yoksa ilişkilerin sona erdirilmesini yanlış bulmaktadır. İlişkiyi veya evliliği kutsal bir mertebede görüp, bu kutsallığın bozulmaması gerektiğine inanmaktadır. Ancak bu görüş duygusal ve psikolojik istismarın önünü açabilir. Fiziksel şiddetin aksine duygusal şiddet görünmez ve çoğu zaman tarif bile edilemezdir. Duygusal şiddet mağduru yaşadıklarını anlatmak istese bile nereden başlayacağını, nasıl tarif edeceğini bilemeyebilir. Bu nedenle yaşanan istismarı göremeyen çevre ya kimi zaman mağduru haksız görür, ya da en basitinden mağduru anlamaz ve desteklemez. Bazen de mağdur, istismarcı bir ilişkiye devam ediyor olmanın getirdiği utanç yüzünden o zamana kadar istismarcının sadece en iyi özelliklerini çevresine yansıtmış ve bütün istismarı gizlemiş olabilir. Bu sebeple de gerçek yaşananları anlatmak istese bile kimsenin ona inanmayacağından endişe duyabilir.

10. İlişkiyi bitirmemek adına kendinize bahaneler sunuyor olabilirsiniz.

Eğer ondan çocuğum olmasaydı, eğer finansal açıdan ona bağımlı olmasaydım, eğer bu kadar yaşlanmış olmasaydım, eğer onla evlenmemiş olsaydım, eğer ailem bana destek verseydi, eğer arkadaşlarım beni anlasaydı, bu ilişkiyi bitirirdim, diye düşünüyor olabilirsiniz. Gerçekten de bazı durumlarda ilişkiyi sonlandırmak oldukça zordur. Ancak bu zorlukların sizi bir ömür yanlış bir ilişki içerisinde tutmasına izin vermemelisiniz. Ne kadar zor olsa da, bu zorlukların üstesinden gelebilecek gücün sizin içinizde var olduğuna inanıyorum.

Ayrıca bazen bu bahanelere “Bu ilişki için çok çaba harcadım, her şeyi bir kenara mı atacağım.” cümlesi de eklenebilir. İlişki için verdiğiniz emeklerin boşa gitmesini istemezsiniz. Ancak ister narsistik bir ilişki için, ister görece sağlıklı bir ilişki için olsun, bu cümleyi kurmaya başladıysanız ne yazık ki ilişkiniz çoktan bitmiştir. Sadece son hamleyi yapmaktan çekiniyorsunuzdur.

11. Narsistten bir çocuğunuz varsa, çocuğun iyiliği için ayrılmakta tereddüt ediyor olabilirsiniz.

Sadece narsistik ilişkilerde değil, bütün çocuklu ilişkilerde taraflardan biri ayrılırken tereddüte düşebilir. Çocuğu yalnız büyütme korkusu, çocuğu anne veya babasından ayırma endişesi ve ayrılmanın çocuğun psikolojisi üzerinde olumsuz etkileri olabileceği düşüncesi sizi adım atmaktan alıkoyuyor olabilir. Öte yandan eğer bir istismarcı ile beraberseniz, çocuğunuz için verebileceğiniz en kötü karar onu istismarcı bir aile ortamında büyütmek olacaktır. Çocuğunuz için olası bir ayrılmanın veya boşanmanın getireceği psikolojik sorunların kat be kat fazlasını, mutsuz ve istismarcı bir aile ortamında büyütülmek getirecektir.

12. Finansal nedenler yüzünden ayrılmakta tereddüt ediyor olabilirsiniz.

Ekonomik olarak bağımlıysanız ilişkiyi bitirmek her zaman zordur. Ayrıca narsistik partner zaman içerisinde sizin üzerinizde ciddi bir finansal kontrol kurmuş olabilir. Böyle bir durumla karşı karşıya kaldıysanız, istismarcı ilişkinizden ayrılmak için bir plan yapın. Güvenebileceğiniz insanlardan destek almaya çalışın, çalışmıyorsanız bir iş bulmayı deneyin, çalışıyorsanız ancak paranızın kontrolü narsistin elindeyse ayrı bir hesapta ilişkiden kaçmanıza yardımcı olacak kadar para biriktirmeye çalışın. Bulabilirseniz bir finansal danışmana durumunuzu anlatın veya bir avukatla konuşun. İlişkiden dışarı adım attığınızda yavaş yavaş ekonomik özgürlüğünüzü elinize alıp, güçlü adımlarla yolunuza devam edebilirsiniz.

13. Bilişsel çelişki yaşıyor ve Stockholm sendromundan muzdarip olabilirsiniz.

Bilişsel çelişki, insanlar zihinlerinde yerleşmiş temel inançlarıyla çelişen bir durumla karşılaştıklarında ortaya çıkar. Bir gerçek, delillerle desteklense ve açık ve seçik bir şekilde ortaya konsa dahi, eğer bizim önceki bilgilerimiz ve inançlarımızla çelişiyorsa, gerçeklerden kaçabilir ve eski inanışımızı destekleyecek bahaneler üretebiliriz. İnsanların duygusal istismara maruz bırakıldıkları narsistik ilişkilerden kurtulamamalarının temel nedeninin bu madde olduğunu düşünüyorum. Ancak üzerinde daha çok durulması gereken bir konu olduğu için bu maddeyi bir sonraki yazımda daha detaylı bir şekilde ele alacağım.

14. Narsistten korkuyor olabilirsiniz.

Narsistin istediğini elde edemediğinde, kendisine karşı gelindiğinde, kontrolü kaybettiğinde ortaya çıkan yıkıcı ve ani öfkesiyle daha önce karşılaştıysanız, korkmanız oldukça doğal. Bir narsisti terk etmeye hazırlandığınızda onun son derece kırılgan olan egosunu parçalayacağınızı ve sınırlarının ne olduğunu bilmediğiniz öfkesiyle karşılaşabileceğinizi bilirsiniz.

15. Narsistik ilişki beyin kimyalarınızı bozup, sizi narsiste bağımlı hale getirmiş olabilir.

Narsistik ilişki döngüsünde aşırı acımasızlık ve aşırı iyilik sürekli olarak birbirini izleyerek devam eder. Bu iki aşırı uç arasında gidip gelirken duygusal düzeniniz ve hormonal durumunuz tamamen bozulabilir. Hem uzun süreli duygusal istismarın getirdiği korku, öfke, utanç duygularını bastırmaya çalışırken, bir yandan da istismar sonrası size vaat edilen göstermelik de olsa sevgi, şefkat, onaylanma gibi davranışlara karşı bir şartlanma yaşarsınız. Bu iki aşırı uç arasında gidip gelme durumu bir nevi madde bağımlılığı gibidir ve eksikliğinde sizde yoksunluk hissi yaratır.